Bulimia - od objadania się do lęku przed przytyciem
Bulimia zaliczana jest do zaburzeń odżywiania, których charakterystyczną cechą są napady objadania się wraz z następującymi po nich zachowaniami kompensacyjnymi. Najczęściej jest to prowokowanie wymiotów, zażywanie środków przeczyszczających czy wykonywanie lewatyw oraz głodzenie.
Przyczyny bulimii:
Czynniki etiologiczne nie są do końca poznane. Wyróżnia się jednak następujące przyczyny bulimii:
- cechy dziedziczne,
- zaburzenia psychiczne w rodzinie,
- depresje,
- niska samoocena,
- stres,
- uzależnienia,
- zaburzenia osobowości,
- impulsywność,
- niestałość emocjonalna,
- problemy w relacjach z innymi,
- nieprawidłowości w funkcjonowaniu rodziny,
- doświadczanie w dzieciństwie molestowania seksualnego, przemocy fizycznej czy, emocjonalnej,
- poczucie odbiegania od swoich rówieśników w okresie wczesnoszkolnym lub ataki z ich strony (m.in. uczucie odmienności pod względem wyglądu spowodowane np. dojrzewaniem).
Zmiany Fizyczne i psychiczne, które mogą towarzyszyć bulimii:
- zły nastrój lub znaczące wahania w tym zakresie (samopoczucie uzależnione od aktualnej wagi),
- stany depresyjne; niepokój oraz poczucie wstydu/ upokorzenia,
- niechęć do samego siebie; nadmierny krytycyzm; potrzeba ciągłej aprobaty; obniżone poczucie własnej wartości,
- sprawdzanie wagi i wyglądu lub unikanie konfrontacji z wymiarami własnego ciała lub innych ludzi (często naprzemiennie – kontrola z jej unikaniem),
- zaparcia,
- bóle głowy,
- niedociśnienie tętnicze,
- dyskomfort w jamie brzusznej,
- zaburzenia równowagi elektrolitycznej, awitaminoza,
- nieregularne miesiączki lub ich brak,
- sucha skóra; odwodnienie,
- uszkodzenie szkliwa zębów, próchnica; podrażnienie przełyku, uczucie palenia w gardle; zgrubienia i blizny skóry powierzchni grzbietowej rąk (związane z prowokowaniem wymiotów),
- opuchlizna twarzy i policzków (zapalenie ślinianek),
- osłabienie serca, wątroby i układu pokarmowego.
Diagnoza bulimii
Żarłoczność psychiczna (bulimia nervosa) odnosi się do nawracających epizodów objadania. Charakteryzują się one m.in. poniższymi cechami i pojawiają co najmniej 2 razy w tygodniu od przynajmniej 3 miesięcy:
- napady objadania się i poczucie braku kontroli nad spożywaniem pokarmów w trakcie epizodu,
- spożywanie w określonym przedziale czasowym takiej ilości pokarmów, która w sposób znaczący przekracza średnią spożycia innych osób, w podobnych warunkach ,
- zachowania kompensacyjne, których celem jest uniknięcie zwiększenia wagi ciała.
Pytania pomagające w diagnozie bulimii:
- Czy kiedykolwiek podejmowałaś/eś nieudane próby ograniczania jedzenia?
- Czy bardzo często myślisz o jedzeniu i o swojej wadze ?
- Czy często masz poczucie, że nie może sobie odmówić jedzenia i spożywasz je pomimo braku uczucia głodu?
- Czy stosujesz często nowe diety, jednak nie dają one oczekiwanych rezultatów?
- Czy zdarzają Ci się napady przejadania, po których wymuszasz wymioty, stosujesz środki przeczyszczające, intensywne ćwiczenia gimnastyczne lub inne sposoby mające na celu zapobieganie przybraniu na wadze?
- Czy inaczej jadasz, kiedy jesteś sam/a, a inaczej w obecności innych ludzi?
- Czy lekarz lub ktoś z bliskich Ci osób zwrócił uwagę na Twój sposób odżywiania się, bądź zainteresował się Twoją wagą?
- Czy zdarza Ci się zjadać jednorazowo duże ilości pokarmów?
- Czy uważasz, że problem z nadwagą może być efektem ciągłego podjadania?
- Czy często zjadasz większe ilości pokarmu w stanach niepokoju lub napięcia emocjonalnego?
- Czy chowasz produkty żywnościowe po to, aby spożyć je później w ukryciu?
- Czy zdarza się, że spożywasz posiłki w tajemnicy przed innymi?
- Czy dopuściłeś się kiedykolwiek kradzieży żywności?
- Czy przejawiasz tendencje do ukrywania żywności, aby mieć pewność, że jej w najbliższej przyszłości nie zabraknie?
- Czy odczuwasz przymus stałego kontrolowania swojej wagi?
- Czy stale robisz bilans kalorii spożytych i spalonych?
- Czy masz często poczucie winy lub uczucie wstydu z powodu tego, że ponownie zbyt wiele zjadłeś/aś?
- Czy oczekujesz istotnych zmian w swoim życiu warunkowanych spadkiem wagi ?
- Czy odczuwasz bezradność w sytuacjach związanych z jedzeniem?
Literatura:
- Bilikiewicz, A. (2003). Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny. Warszawa: PZWL
- Cooper, M., Todd G., Wells A. (2012). Bulimia. Program terapii. Warszawa: PWN
- Łuszczyńska A. (2007). Nadwaga i otyłość. Interwencje psychologiczne. Warszawa: PWN
- Mroczkowska D. Ziółkowska B. (2011). Bulimia od A do Z. Kompendium wiedzy dla rodziców, nauczycieli i wychowawców. Warszawa: Difin SA
